مکرمه قنبری (Mokarrameh Ghanbari)، نخستین زن نقاشی بوده که بدون هیچ‌گونه پیشینه و آموزش، در مسیر خلق اثر هنری قدم برداشته است. او در زمان حیات خود به شهرت رسید و سبک نقاشی‌اش محبوبیت یافت. ابراهیم مختاری و افسر نظری در کتاب مکرمه زندگی و هنر او را روایت می‌کنند.

مکرمه، زنی بی‌سواد بوده که در یکی از روستاهای شمالی کشور سکونت داشته است. او که بدون هیچ‌گونه پیش‌زمینه‌ای به نقاشی روی آورده، آثار درخشانی از خود به جای می‌گذارد و جایگاهی والا در جامعه‌ی هنری ایران از آن خود می‌کند. لازم به ذکر است که شرایط زندگی و اندیشه‌های او نقش شایانی در شکل‌گیری آثارش ایفا کرده‌اند. مکرمه همواره با نظام ارباب رعیتی حاکم بر اجتماع خود مخالف بود و از نقاشی استفاده می‌کرد تا انتقادات و اعتراضات خود را به گوش همگان برساند. به همین خاطر است که روابط میان ارباب و رعیت، خدا و بنده و زن و مرد، در آثار او به‌کرات دیده می‌شد.

یکی دیگر از دلایل جذابیت آثار مکرمه، استفاده از مضامین متنوع و خلق شخصیت‌های متفاوت است. خاطرات و رویاها، از دیگر عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری آثار او هستند که به سبک و سیاق ویژه‌ای به تصویر کشیده شده‌اند. از آن‌جا که هیچ ردی از طراحی‌های مکرمه در منابع مربوطه وجود ندارد، مؤلفان با ارائه‌ی چند نمونه از آن‌ها در کتاب پیش‌ رو به این مبحث وارد شده‌اند. شایان ذکر است که ابراهیم مختاری و افسر نظری کتاب مکرمه را به‌عنوان ادای دینی به این بانوی هنرمند ایرانی نوشته‌ و کوشیده‌اند تا نام و یاد او را زنده نگه دارند.

این کتاب حاصل چند گفت‌وگو با شخص نقاش و مصاحبه‌های متعدد با اطرافیان اوست. نویسنده در ابتدا توضیح می‌دهد که هنرمند عادت داشته برای التیام درد و رنج‌های خود با دیگران دردودل کند. به همین خاطر، اقوام و همسایگان او اطلاعات جامع و قابل‌توجهی از کودکی، ازدواج اجباری، بزرگسالی و درنهایت، مرگ او در دست دارند. ابراهیم مختاری و افسر نظری هم جهت نگارش کتاب پیش‌ رو به سراغ این افراد رفته‌اند و با کمک گفته‌ها و شنیده‌ها، روایتی ارزنده از زندگی مکرمه به رشته‌ی تحریر درآورده‌اند. درنهایت، کتاب مکرمه، راوی سختی‌ها، هنر و زندگی شخصیتی نامدار و تحسین‌برانگیز است که می‌تواند الهام‌بخش افراد زیادی باشد. این کتاب به‌ همت نشر چشمه منتشر شده است.